รู้จัก "ข้อเสื่อม" โรคร้ายใกล้ตัว

โรคข้อเสื่อม” คือภาวะที่กระดูกอ่อนผิวข้อเสื่อมสภาพ สึกกร่อน บางลง ส่งผลให้เวลาเคลื่อนไหวร่างกายแล้วกระดูกข้อต่อจะเสียดสีกันจนเกิดการอักเสบ ทำให้รู้สึกเจ็บปวดบริเวณข้อและกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน มักพบในผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไปและผู้สูงอายุ

ปัจจัยเสี่ยงของโรคข้อเสื่อม

  • อายุกระดูกและผิวกระดูกอ่อนเสื่อมลงตามอายุ ผู้ที่อายุ 65 ปีพบว่าเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมได้มากกว่าร้อยละ 50
  • เพศ ผู้หญิงมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ชาย 2-3 เท่า
  • น้ำหนัก การมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐานทำให้กระดูกและข้อต้องรองรับน้ำหนักมากเกินไป
  • พฤติกรรม เช่น การนั่งงอเข่า แบกของหนักบ่อยๆ ขึ้นลงบันไดมากเกินไปใส่รองเท้าส้นสูงนานๆ
  • กรรมพันธุ์ นักวิจัยพบยีนหลายตัวที่สัมพันธ์กับโรคข้อเสื่อม
  • อุบัติเหตุ การล้ม การเล่นกีฬา หรือเคยได้รับบาดเจ็บที่ข้อ

5 สัญญาณโรคข้อเสื่อม

1. ปวดข้อตลอดวัน มักปวดมากเวลาใช้งาน บางครั้งอาจปวดตอนกลางคืน จนรบกวนการนอนหลับ
2.
ข้อบวม กดแล้วเจ็บ
3.
ข้อติด โดยเฉพาะหลังตื่นนอน หรืออยู่ท่าใดท่าหนึ่งนานๆ
4.
เคลื่อนไหวลำบาก รู้สึกข้อฝืด ตึง
5.
มีเสียงลั่นเมื่อขยับข้อนั้นๆ

5 สัญญาณโรคข้อเสื่อม

การรักษา แบ่งตามความรุนแรงของโรค ได้แก่
เสื่อมน้อย : ไม่ใช้ยา

  • ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต
  • ออกกำลังกาย บริหารกล้ามเนื้อรอบหัวเข่า
  • สร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา เช่น นั่งเหยียดขาเกร็งกล้ามเนื้อ
  • ควบคุมน้ำหนักตัว
  • กายภาพบำบัด
  • ใส่สนับเข่า เพื่อพยุงข้อและป้องกันการบาดเจ็บ

เสื่อมปานกลาง : ใช้ยา หรือผ่าตัด

  • ยาแก้ปวด ยาต้านการอักเสบ
  • ยาชะลอความเสื่อม
  • การฉีดยาเข้าข้อเข่า เพื่อลดการอักเสบเฉียบพลัน
  • ผ่าตัดโดยใช้กล้อง
  • กายภาพบำบัดควบคู่ไปด้วย

เสื่อมมาก : ผ่าตัด

  • ผ่าตัดแก้ไขแนวกระดูก (ในกรณีผิวข้อเสื่อมบางส่วน)
  • ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเทียม

เคล็ด (ไม่) ลับ ห่างไกลโรคข้อเสื่อม

1. ควบคุมน้ำหนักตัว ไม่ให้น้ำหนักเกินหรืออ้วน เพราะยิ่งน้ำหนักตัว มากเท่าไร ข้อต่าง ๆ ในร่างกายก็ยิ่งต้องรับภาระมากเท่านั้น โดยเฉพาะข้อเข่า สะโพก และ หลัง
2. ออกกำลังกาย เคลื่อนไหวข้อและกล้ามเนื้อ โดยเลือกวิธีออกกำลังกายที่ลดแรงปะทะต่อข้อ หรือมีแรงกดต่อผิวข้อน้อย เช่น ออกกำลังกายในน้ำ เดิน ปั่นจักรยานโดยปรับการนั่งให้สูงกว่าปกติเล็กน้อย เพื่อเข่าจะได้ไม่งอมากเกินไป
3. หลีกเลี่ยงอิริยาบถที่ทำให้เกิดแรงกดที่ข้อ เช่น การนั่งพับเพียบ นั่งยองๆ นั่งขัดสมาธิ นั่งคุกเข่า ขึ้นลงบันไดบ่อยๆ โดยไม่จำเป็น รวมถึงหลีกเลี่ยงการยกของหนัก การใช้งานข้อต่างๆ อย่างหักโหมแม้ว่าปัจจัยเรื่องอายุและเพศจะเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถลดความเสี่ยงการเกิดข้อเสื่อมก่อนวัยได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ดูแลตัวเอง

ศูนย์กระดูกและข้อ 02-129-5553, 061-397-9281