โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ในเด็ก (Allergic rhinitis)
เป็นโรคภูมิแพ้ที่พบได้บ่อยมากในวัยเด็กซึ่งมักเริ่มมีอาการในวัยเข้าอนุบาล การดูแลรักษาโรคนี้อย่างถูกต้องและเหมาะสมจึงเป็นสิ่งสําคัญ เพื่อให้เด็กมีคุณภาพการนอนที่ดี ไม่กรน และลดโอกาสการเป็นหวัดเรื้อรังหรือไซนัสอักเสบตามมาได้
สังเกตได้จากมี อาการตั้งแต่ 2 อย่างขึ้นไปของอาการดังต่อไปนี้ คันจมูก, จาม, น้ำมูกไหล, และคัดจมูก โดยมีอาการมากกว่า 4 วันต่อสัปดาห์ ต่อเนื่องมากกว่า 1 เดือน โดยสามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ
- โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ตามฤดูกาล (Seasonal alleric rhinitis) ซึ่งมีอาการเกิดขึ้นในช่วงใด ช่วงหนึ่งของปี โดยเฉพาะ หรือเป็นเพียงบางฤดูกาล สารก่อภูมิแพ้มักเป็นพวกละอองเกสร ของหญ้า ต้นไม้ หรือสปอร์ของเชื้อรา
- โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ซึ่งมีอาการได้ตลอดปี (Perennial allergic rhinitis) สารก่อภูมิแพ้ที่ทำให้เกิดอาการมักเป็นสิ่งที่อยู่ในบ้าน เช่น ไรฝุ่น ขนสัตว์ แมลงต่างๆ ในบ้าน ฯลฯ
การวินิจฉัยโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
- การซักประวัติและการตรวจร่างกาย
- การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง Skin Prick Test หรือ การตรวจเลือด lgE ที่จำเพาะ (Specific lgE, slgE)
- การทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง (skin prick test) เป็นวิธีที่เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่าค่อนข้างแม่นยําและให้ผลเทียบเคียงกับการเจาะเลือด สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้อากาศ สารก่อภูมิแพ้ที่ใช้ทดสอบ จะเป็นสารที่พบบ่อยในสิ่งแวดล้อม เช่น สารสะกัดจากไรฝุ่นบ้าน,ละอองหญ้า, วัชพืช และต้นไม้ชนิดที่พบในบริเวณนั้น,แมลงต่างๆ ภายในบ้าน เช่น แมลงสาบ,เชื้อราที่พบบ่อยในท้องถิ่นนั้นๆ, ขนและรังแคของสัตว์เลี้ยงในบ้าน เช่น แมว, สุนัข ฯลฯ
- แนะนำให้ทำการทดสอบในเด็กอายุมากกว่า 1 ปี เพื่อความแม่นยำในการแปลผล
- ต้องหยุดยาแก้แพ้ชนิดรับประทานมาอย่างน้อย 1 สัปดาห์ก่อนมาทำการทดสอบ
- ใช้เวลาทำการทดสอบ 15-20 นาที ก็สามารถทราบผลการทดสอบได้
- การตรวจเลือด lgE ที่จำเพาะ (Specific IgE) มีความแม่นยำสูงสำหรับการหาสารก่อภูมิแพ้ ที่เป็นสาเหตุของอาการแพ้อากาศเช่นกัน เหมาะสำหรับ คนที่ไม่สามารถหยุดยาแก้แพ้ก่อนมาทำการทดสอบได้ หรือมีข้อจำกัดในการทำ skin prick test แต่ค่าใช้จ่ายในการตรวจจะสูงกว่า และต้องรอผลการตรวจนานประมาณ 1 สัปดาห์
- การตรวจ x-ray ที่ควรทำในเด็กที่เป็นโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ที่มีอาการน้ำมูกเรื้อรัง เป็นหวัดบ่อย มีอาการนอนกรนทุกวัน หรือมีภาวะหยุดหายใจกลางคืน ควรตรวจดูไซนัส และขนาดของต่อม adenoid เพื่อประเมินขนาด ของทางเดินอากาศในทางเดินระบบหายใจส่วนบนร่วมด้วย
การรักษาเด็กที่เป็นโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
- การดูแลสุขภาพทั่วไป
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ออกกําลังกายสมํ่าเสมอ
- รับประทานอาหารให้ครบหมู่
- กําจัดและหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ที่เป็นสาเหตุ
- การรักษาโดยการใช้ยา อันได้แก่ ยาแก้แพ้ชนิดรับประทาน, ยาพ่นจมูกตามคำแนะนำของแพทย์
- ผู้ป่วยที่มีโรคแทรกซ้อน เช่น ไซนัสอักเสบ , หูชั้นกลางอักเสบ, หอบหืด, ต่อม adenoid โต ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญร่วมให้การรักษา หรือทําผ่าตัด
- การให้การรักษาโดยการฉีดวัคซีน (allergen immunotherapy) ควรต้องให้การรักษาโดย ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
ข้อบ่งชี้ในการให้การรักษาโดยวิธีนี้ คือ
- หลีกเลี่ยงสารที่แพ้ไม่ได้
- มีอาการรุนแรงและใช้ยาดังที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดแล้วไม่ได้ผลหรือไม่สามารถหยุดยาได้
