ข้อเข้าเสื่อม เรื่องใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม
ข้อเข่าเสื่อม คือ ภาวะที่มีกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อโดนทำลาย เกิดการสึกหรอ ทำให้ผิวข้อไม่เรียบ และเกิดการเสียดสีขึ้น จนทำให้มีปัญหาในการเคลื่อนไหวของข้อเข่า ส่วนใหญ่พบในคนอายุมาก 50 ปี ขึ้นไป
โดยมีปัจจัยบางอย่างมากระตุ้นให้กระดูกอ่อนสึกเร็วขึ้น มีดังต่อไปนี้
1. อายุ เป็นปัจจัยที่เลี่ยงไม่ได้
2. ผู้หญิง เสี่ยงกว่า ผู้ชายชาย จากปัจจัยด้านสรีระร่างกาย คือ กล้ามเนื้อแข็งแรงน้อยกว่า เส้นเอ็นยืดหยุ่นมากกว่า น้ำหนักตัวต่อส่วนสูงมากกว่า(BMI) ทำให้ผิวข้อเข่ารับแรงมากกว่าผู้ชาย
3. น้ำหนักตัว ยิ่งน้ำหนักมาก เข่าก็จะรับแรงมาก โดยน้ำหนักตัวที่เพิ่ม 1 กิโลกรัม ข้อเข่าจะรับน้ำหนักเพิ่มขึ้น 4 เท่า คือ 4 กิโลกรัม
4. การใช้งานข้อเข่าหนัก เช่น นักกีฬา อาชีพที่ต้องยกของหนัก
5. เคยมีอุบัติเหตุ เช่น บาดเจ็บจากเล่นกีฬา หรือกระดูกหักบริเวณหัวข่า
6. มีการอักเสบของข้อเข่า เช่น เกาต์เทียม โรคข้ออักเสบเรื้อรัง จะเพิ่มการทำลายผิวข้อ
7. เคยมีการติดเชื้อข้อเข่ามาก่อน
อาการข้อเข่าเสื่อม มีได้หลายอาการ ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของความเสื่อมและระยะของโรค
1. มีอาการปวด ระยะเริ่มแรกจะมีอาการปวดหลังใช้งานหนักๆ เดินไกลๆ ยืนนานๆ ถ้าเสื่อมมากจะปวดทุกครั้งที่มีการขยับ เดินลำบาก เพิ่มความเสี่ยงต่อการล้มในผู้ป่วยสูงอายุ
2. มีอาการข้อยึดติด หลังจากอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนานๆ เช่น หลังจากนั่งนานๆ หลังตื่นอนตอนเช้า พอขยับเดินสักพักอาการจะหายไป รู้สึกเหยียดหรืองอเข่าได้ไม่สุด
3. ข้อเข่ามีเสียงดัง ร่วมกับมีอาการปวดเมื่อมีการเหยียดงอเข่า
4. เข่าโก่งงอ ผิดรูปไปจากเดิม
5. มีการอักเสบของข้อเข่า โดยเข่าจะบวมตึง ร้อน ปวดเข่าตลอดเวลา ปวดตอนกลางคืนจนรบกวนการนอน
วิธีป้องกันข้อเข่าเสื่อม
1. ควบคุมน้ำหนักตัว ไม่ให้มากเกินมาตรฐาน โดยดูดัชนีมวลกาย (BMI) อยู่ในช่วง 18.5-22.9
2. ออกกำลังเสริมสร้างกล้ามเนื้อหน้าขา (Quadricep muscle) ให้แข็งแรง
3. หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ไปเพิ่มแรงกดที่ผิวข้อเข่า เช่น ยกของหนัก ขึ้นลงบันได หรืออกกำลังกายหักโหม
4. หลีกเลี่ยงการนั่งท่างอเข่าเป็นเวลานานๆ เช่น คุกเข่า พับเพียบ ขัดสมาธิ นั่งยองๆ
