เป็นภาวะฉุกเฉินทางตา เป็นอาการที่รุนแรงและส่งผลต่อการมองเห็น โดยเกิดขึ้นเมื่อจอตาแยกออกจากเนื้อเยื่อที่ยึดอยู่ภายใต้จอตา เมื่อเนื้อเยื่อเหล่านี้แยกออกจากจอตา จะทำให้จอตาไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ และหากปล่อยไว้โดยไม่มีการรักษาก็จะส่งผลให้สูญเสียการมองเห็นในที่สุด

แบ่งตามสาเหตุ  ได้ 3 ชนิด คือ

1. จอตาลอกที่มีรูหรือรอยฉีกขาดที่จอตา เป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุด อาจเกิดจากภาวะน้ำวุ้นตาเสื่อม อุบัติเหตุดวงตาได้รับความกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง หรือเกิดจากจอตาบางจึงเกิดรูฉีกขาดของจอตา
2. จอตาลอกที่เกิดจากการดึงรั้งโดยพังผืด พบในผู้เป็นเบาหวานขึ้นตาหรือในผู้ป่วยที่เคยได้รับอุบัติเหตุรุนแรงทำให้ตาทะลุหรือลูกตาแตก มีการอักเสบของวุ้นลูกตาหรือจอตาแล้วเกิดพังผืด
3. จอตาลอกที่เกิดจากสารน้ำรั่วซึม หรือมีของเหลวสะสมอยู่ใต้ชั้นของจอตา พบในผู้ป่วยโรคคอรอยด์อักเสบ ผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตสูงมากๆ และผู้ป่วยโรคไตวาย เป็นต้น

อาการของภาวะจอตาหลุดลอก

1. มองเห็นแสงไฟ คล้ายฟ้าแลบ ในตาข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง จะเห็นแสงไฟได้ชัดขึ้นในที่มืด
2. มองเห็นจุดดำหรือฝุ่นเป็นเงา ลอยไปมานำมาก่อน
3. มองเห็นภาพด้านข้างลดลง
4. คล้ายมีม่านบดบังการมองเห็นบางส่วนหรือทั้งหมดของภาพ

สาเหตุของภาวะจอประสาทตาหลุดลอก

• การหดตัวและดึงรั้งของน้ำวุ้นที่อยู่กลางลูกตา จากภาวะน้ำวุ้นตาเสื่อม
• การกระทบกระเทือนที่ตา
• ภาวะการอักเสบในลูกตา
• ภาวะเบาหวานขึ้นจอตาที่มีการงอกผิดปกติของเส้นเลือด

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะจอประสาทตาหลุดลอก

• มีสายตาที่สั้นมาก
• เคยมีจอตาลอกหลุดข้างใดข้างหนึ่งมาก่อน
• มีประวัติการหลุดลอกของจอตาในครอบครัว
• ภาวะเสื่อมของจอตาโดยเฉพาะจอตาเสื่อมชนิดแลตทิช
• เคยได้รับการผ่าตัดภายในลูกตา เช่นการผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์เทียม หรือเคยได้รับการเลเซอร์ตารักษาภาวะเบาหวานขึ้นจอตามาก่อน
• เคยได้รับอุบัติเหตุรุนแรงที่ตา
• เคยอักเสบติดเชื้อบริเวณตามาก่อน

การรักษาภาวะจอตาหลุดลอก

1. การยิงเลเซอร์บริเวณรอยฉีกในขาดของจอตา (Photocoagulation) ก่อให้เกิดความร้อนล้อมรอบบริเวณที่มีการฉีกขาด ทำให้เกิดแผลเป็น เชื่อมจอตาไว้ให้ติดกับผนังตาด้านหลัง จะทำในกรณีที่มีการหลุดลอกของจอตาเพียงเล็กน้อยเท่านั้น
2. การฉีดแก๊สเข้าในลูกตา พร้อมกับจี้เลเซอร์เย็น (Cryopexy) บริเวณที่มีการฉีกขาดของจอตาเพื่อช่วยให้จอตาติดกับผนังตาด้านหลัง
3. การผ่าตัดใส่ยางรัดลูกตา (Scleral buckling) เพื่อหนุนให้ผนังลูกตามาปิดพอดีกับรอยฉีกขาด
4. การผ่าตัดวุ้นตาและใส่แก๊สในลูกตาหรือซิลิโคน เพื่อให้ทำการปิดรอยฉีกขาดและทำให้จอตาแนบสนิท